• Klinik Telefon +90 (553) 737 2330
  • Email orhan@orhantarcin.com
  • Çalışma Saatleri Pzt-Cuma-Cmt: 09:00-18:00

ERCP (Endoskopik Retrograt Kolanjiopankreatografi) Nedir ?

Endoskopik retrograt kolanjiopankreatografi veya kısa adıyla ERCP karaciğer içinde ve dışında yer alan safra kanalları ile pankreas kanallarını inceleyen bir yöntemdir. Safra yolu ve pankreas kanalı, midenin yaklaşık sekiz santimetre aşağısında bulunan bir bölgeye açılır. Genelde her iki bağırsağın üst kısmına ulaşmadan önce birleşir. Bu iki kanalın birleşip salgıların döküleceği ağza papilla adı verilir. Papillanın etrafında yuvarlak bir kas olan Oddi sfinkteri bulunmaktadır. Doktorunuz ERCP yapılmasını tavsiye ettiyse, bu yazımız size işlem hakkında temel bilgiler verecektir; işlemin nasıl ve neden yapıldığı, sağlayacağı yararlar ve olası yan etkiler nelerdir gibi . Kendi durumunuza ve doktorunuza göre birçok konu farklılık gösterebilir. Dolayısıyla, anlamadığınız her türlü noktayı doktorunuza sorunuz.

ERCP Nasıl Yapılır ?

ERCP esnasında, doktor, hastanın ağzından içeri bir endoskop (ince, bükülebilen, ışıklı bir tübe bağlı video kameralı görüntüleme sisteminin bulunduğu bir alet) yardımıyla girer, özofagus ve mideye, sonrasında da onikiparmak barsağına (ince barsağın ilk bölümü) doğru ilerler. Bu şekilde, doktorunuz safra ve pankreas kanallarının açıldığı ortak kanala ulaşır. Sonrasında doktor kateter adı verilen dar, plastik bir tübü endoskopun içerisinden geçirerek ampullaya ilerletir. Ampulladan içeriye girince tüp ya ana safra kanalına yada pankeas kanalına girer. ERCP yapan hekim ana safra kanalına kanülü yönlendirir . Eğer pankreas kanalı ise kanülü çekerek tekrar ana safra kanalına yönlendirir. Sonra x-ışını altında görülebilen bir kontrast madde verilerek ana safra kanalı görüntülenir. Genelde bu işlem esnasında özel bir neden yoksa pankreas kanalına kontrast madde gönderilmez. Çünkü pankreatit ihtimalini arttırır. Kanallar görüntülendikten sonra kanalın içinde dolma defekti , taş, darlık olup olmadığı görüntülenmiş olur ve buna yönelik tedaviler uygulanır. Bu tedaviler Endoskopun çalışma kanalından gönderilen özelleşmiş aletler ile yapılır.

ERCP Esnasında Ne tür Tedaviler Uygulanır?

Sfinkterotomi

Sfinkterotomi pankreas ve safra yollarının birlikte açıldığı ağzı saran kasın kesilmesidir. Bu ağza papilla adı verilir. Kesinin nedeni, bu ağzın genişletilmesidir. Doktorunuz endoskobun içinden papillaya gönderdiği sfinkterotom denen cihazla bu kesiyi yapar. Bu küçük kesi veya diğer bir adıyla sfinkterotomi, kanallarda çok çeşitli tedavilerin yapılmasına olanak sağlar. Genelde bu kesi, safra yoluna doğru yapılır. Bu tür bir kesiye, safra sfinkterotomisi adı verilir. İhtiyacınız olan tedaviye göre bazı durumlarda, kesi pankreas kanalına doğru yapılır. Sfinkterotomi sizde bir rahatsızlık hissi uyandırmaz; çünkü o bölgede sinir ucunuz yoktur. Gerçek kesi uzunluğu çok kısa olup, genelde 1.5 cm’den azdır.

Taş çıkarma

ERCP yoluyla uygulanan en yaygın tedavilerden biri safra yolundaki taşların çıkarılmasıdır. Taşlar, safra kesesinde oluşabilir ve ana safra kanalına düşer. Ya da ana safra kanalında oluşabilir. Safra kesesi alındıktan yıllar sonra taş oluşumu gerçekleşebilir. Taş çıkarmada, safra yolunun ağzını genişletmek için sfinkterotomi gerçekleştirilir. Böylece taşlar, ana safra kanalında bağırsağa çekilebilir. Sonrasında, ERCP aleti içerisinden geçirilen bir balon ya da basket –sepet kullanılarak taşlar çıkarılabilir. Çok büyük taşların, safra yolu içerisindeyken kırılması gerekebilir. Buna litotripsi denir. Sonrasında kırılan taşlar bağırsak içine çekilir.

Stent Yerleştirme

Stent bir kanal içerisine yerleştirilen plastik veya metalik bir tüptür. Bu cihaz, kanalı açık tutmaya yardımcı olur. Stentler kanalın daralmış kısımlarının aşılabilmesi için safra yollarına veya pankreas kanallarına yerleştirilebilir. Bu daralmış kısımlara striktür adı verilir. Daralmanın nedeni skar dokusu veya tümörler olabilir. Nedeni ne olursa olsun, striktür olması halinde safra ya da pankreas salgılarının normal akışı engellenmektedir. Normal akışı sağlamak için genelde iki tür stent kullanılır. Birinci tür stent plastiktir ve küçük bir pipet görünümündedir. ERCP endoskopundan geçirilen plastik bir stent, tıkanmış olan kanala yerleştirilebilir. İkinci tür stent ise metal tellerden yapılmıştır. Bu stent, çapraz bir tel örgü görünümündedir. Metal stentler bükülebilir. Plastik stente oranla daha çok açılabilir. Doktorlar, her bir hastanın durumuna uygun olacak şekilde stent seçimini yaparlar. Plastik ve metal stentler, birkaç ay sonra tıkanabilir. Yeni bir stent takılması için yeniden ERCP gerekebilir.

Balon Dilatasyonu

Bazı ERCP kateterlerinde balon bulunur. Bu balon, kanaldaki daralmış bölgeye (striktüre) yerleştirilebilir. Balon, dar alanı kaplayacak şekilde şişirilir (genişletilir). Daha sonra balon çıkartılır. Kanalı açık tutmak için geçici bir stent yerleştirilebilir.

Doku Örneği Alma

ERCP endoskopu bazen safra yolunda veya pankreas kanalındaki striktür gibi dokulardan veya yakınındaki dokulardan örnek almak için kullanılabilir. Doku örnekleri sayesinde, bir striktürün veya daralmanın kanserden kaynaklanıp kaynaklanmadığına karar verilebilir. Alınan örnekte kanser görülmüyorsa, bu ne yazık ki kanserin olmadığı anlamına gelmez. Örnek alınmış alanda kanserli hücreler olmayabilir. Başka testler veya cerrahi müdahale gerekli olabilir.

Manometri

Oddi sfinkteri içerisindeki basınç çok yüksekse, kanallar içerisindeki sıvı düzgün bir şekilde boşaltılamıyor demektir. Manometri kateteri adı verilen özel bir tüp, sfinkter içerisindeki basıncı ölçer. Bu ölçüm işlemine Oddi sfinkteri manometrisi adı verilir. Gerekli görülen durumlarda, kanallardaki sıvı akışını kolaylaştırmak amacıyla sfinkter kası kesilir.

Nasıl Bir Hazırlık Gerekir ?

ERCP işlemi yapılacaksa, doktorunuz size özgün talimatlar verecektir. İşlemden önce yemek yememelisiniz. Kullanılmakta olan çoğu ilaç aynı şekilde kullanılmaya devam edilebilir. Bazı ilaçlar ise işlem hazırlığı veya işlemin kendisini etkileyebilir. Başta aspirin, antikoagülanlar (kan sulandırıcılar) veya insülin olmak üzere hali hazırda kullandığınız ilaçları doktorunuza söyleyiniz. Aynı zamanda bir ilaç alerjiniz veya damardan verilen kontrast maddeye (boyaya) alerjiniz varsa, doktorunuzu bu durumdan mutlaka haberdar ediniz. Hamileyseniz veya hamile olma ihtimaliniz varsa, doktorunuzu bilgilendiriniz. Bununla beraber, kalp veya akciğer hastalığınız ya da başka önemli bir hastalığınız varsa veya geçmişte olduysa, doktorunuzu mutlaka haberdar ediniz.

ERCP Önecesinde ve Sonrasında Neler Beklemeliyim ?

ERCP’ye başlamadan önce doktorunuz, boğazınızı uyuşturmak için bir ilaç uygulayabilir. Kolunuzdaki damara yerleştirilecek (intravenöz) olan bir iğne sayesinde, size işlem boyunca ilaç verilecektir. Bunlar, sizi uykulu hale getirecek ve hissedeceğiniz rahatsızlığı azaltacak ilaçlardır. Bazı hastalara, ERCP esnasında genel anestezi uygulanması gerekir; ancak bu ender görülen bir durumdur. Genel anestezi sırasında hastalar, çevresindekilerden tamamen habersizdir (bilinçsiz). Hasta uyurken, hastanın nefes alıp verişi hava yoluna yerleştirilmiş olan bir solunum tüpü yardımıyla dikkatlice kontrol edilir. ERCP sırasında, kan basıncınız ve nabzınız yakından takip edilecektir. Aynı zamanda, kanınızdaki oksijen seviyesi de kontrol edilecektir. Doktorunuz, endoskopu ağzınızdan geçirerek özofagusa, mideye ve onikiparmak barsağına ilerleyecektir. Kullanılan alet, sizin nefes alıp verişinizi etkilemez. Alet yoluyla içinize verilen hava yüzünden bir şişkinlik hissetmeniz mümkündür. CO2 gazı kullanaraktan işlemi yapan ünitelerde genelde bu gaz olmaz ya da çok az olur. ERCP genelde 30 dakika ile iki saat sürer. Çeşitli nedenlerden ötürü ERCP bazen  tamamlanamayabilir.

ERCP Kaynaklı Sorunlar Ve Komplikasyonlar Neler Olabilir ?

ERCP, özellikle özel eğitim görmüş ve deneyimli doktorlar tarafından yapıldığında genelde iyi tolere edilen bir işlemdir. Komplikasyon ihtimali, işlemin neden gerekli görüldüğüne ve tanıya ek olarak tedavinin uygulanıp uygulanmadığına bağlıdır. Sonucu etkileyebilecek diğer faktörler arasında hastanın yaşı ve diğer tıbbi sorunların varlığı sayılabilir. ERCP sonrasında en yaygın olarak görülen komplikasyon pankreatittir (pankreasın iltihaplanması). ERCP başarılı bir şekilde yapılmış olsa bile, pankreatit gelişebilir. Pankreatit belirtileri olarak karın ağrısı, mide bulantısı, kusma ve ateş sayılabilir. ERCP’nin diğer olası komplikasyonları, enfeksiyonlar, barsak perforasyonu (barsak duvarında yırtılma) ve kanamadır. Bazı hastalar, işlem sırasında kullanılan ilaçlara reaksiyon gösterebilir. Bu testi yaptırmadan önce, doktorunuz sizinle komplikasyon ihtimalini değerlendirecektir.

ERCP Sonrasında Neler Beklemeliyim ?

ERCP sonrasında, bir dinlenme odasına alınacaksınız. Şişlik veya gaz yakınmalarınız olabilir. Bu işlem esnasında içinize dolan havadan dolayıdır. İlaçların etkilerinin çoğu geçene kadar gözlem altında tutulacaksınız. Bazı hastalar, hastaneye yatırılır; ancak çoğu hasta, dinlenme odasından sonra eve gönderilir. Muayene esnasında verilen sedatiflerden dolayı birinin size eşlik etmesi gerekir. İşlem sonrasında uyanık ve bilinçli olsanız bile, size verilmiş olan ilaçlar, günün geri kalanında muhakeme yeteneğinizi ve reflekslerinizi etkileyebilir. Dolayısıyla taşıt veya ağır makineleri kullanmamalısınız. Hastaların çoğu eski hallerine 24 saat içerisinde kavuşurlar. Bunlar genel bilgilerdir. Doktorunuzun talimatlarına mutlaka uyunuz.

ERCP Sonrasında Doktorumla Ne Zaman Görüşmeliyim ?

ERCP sonrasında küçük sorunlar görülebilir. Bunlar arasında, hafif bir boğaz ağrısı, şişkinlik hissi veya kramplar sayılabilir. Ancak bu sorunlar, 24 saat içerisinde kaybolacaktır. Şiddetli karın ağrısı, ateş, dışkıda kan, şiddetli mide bulantısı veya kusma, şiddetli baş dönmesi veya halsizlik, yutmada güçlük olması veya kusarken kan gelmesi halinde derhal doktorunuzla temasa geçiniz veya acile başvurunuz.

Videolarımız

Safra Kanalındaki Taşların Endoskopik Olarak Çıkartılması (ERCP)

Bu video safra kanalındaki taşların ameliyatsız olarak endoskopik yöntemle çıkartılmasını anlatmaktadır. Bu yöntemle (ERCP) taşların çıkartılması altın standarttır ve hasta %95 aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilebilmektedir.

ÖNEMLİ NOT: Bu yazımız genel bilgi vermek amacıyla derlenmiş olup, kesin tavsiyelerde bulunmaz. Kendi durumunuzla ilgili bilgi edinmek için doktorunuza başvurmanız son derece önemlidir.