• Klinik Telefon +90 (553) 737 2330
  • Email orhan@orhantarcin.com
  • Çalışma Saatleri Pzt-Cuma-Cmt: 09:00-18:00

Çölyak (Celiac) Hastalığı

Çölyak Hastalığı (Gluten Enteropatisi) ince bağırsaklarınızı etkileyen sindirim sistemi hastalığıdır. Besinlerin emilimini engeller.

Buğday ve benzer bazı tahıllarda bulunan gluten maddesine karşı hassassanız çölyak hastalığı ortaya çıkabilir. Gluten buğday, çavdar, arpada bulunur. Bazen de az miktarda karışık yulafta bulunan bir çeşit proteindir.

Çölyak hastalığınız varsa; gluten içeren yiyeceklere karşı vücudunuzun normal olmayan bir reaksiyonu vardır. Vücudunuzun hastalıklarla savaşan kısmı (bağışıklık sistemi) ince bağırsaklarınıza zarar vermeye başlar. İnce bağırsağınıza giden küçük parmaksı çıkıntılara (villi) saldırır.

Villus denen  gözle görülemeyecek kadar küçük parmaksı yapılar, vücudunuzdan besinleri kan dolaşımınıza almasına yardımcı olur. Villuslar olmadan, ince bağırsaklarınız, ne kadar yemek yerseniz tüketin, yeterli besin alamaz.

Çölyak hastalığı genetiktir. Bu, ebeveynden çocuğa geçelebileceği anlamına gelir. 2 milyondan fazla Amerikalıya çölyak hastalığı teşhisi konmuştur. Araştırmalar, her 133 Amerikalıdan 1 tanesinin bu hastalığa sahip olabileceğini gösteriyor. Ayrıca gizli çölyak hastaları vardır ve kişiler hasta olduklarını bilmiyor olabilirler.

Çölyak hastalığı hangi insanlarda daha sık görülür:

  • Daha çok Avrupalı olan beyaz ırk
  • Tip 1 diyabet hastaları
  • Down sendromlu kişiler
  • Diğer otoimmün hastalıkları olanlar
  • İnfertilite (kısırlık) olanlar
  • İshal ile seyreden irritabl barsak sendromu hastalığı olanlar

Çölyak Hastalığına Ne Sebep Olur?

Çölyak hastalığı, ailevi olan  genetik bir hastalıktır. Çölyak hastası olabilir ve bunu bilmiyor olabilirsiniz, çünkü bazen çölyak hastalığı herhangi bir belirti vermez.

Semptomların ortaya çıkmasına neden olabilecek bazı şeyler şunlardır:

  • Çok fazla stres
  • Gebelik
  • Cerrahi ameliyat
  • Fiziksel yaralanma
  • Enfeksiyon
  • Doğum yapma

Belirtiler

Çölyak hastalığının belirtileri ve semptomları büyük ölçüde değişebilir ve çocuklar ve yetişkinlerde farklılıklar gösterebilir. Yetişkinler için sindirim belirtileri ve belirtileri şunlardır:

  • İshal
  • Yorgunluk
  • Kilo kaybı
  • Şişkinlik ve gaz
  • Karın ağrısı
  • Mide bulantısı ve kusma
  • Kabızlık

Bununla birlikte, çölyak hastalığı olan yetişkinlerin yarısından fazlasının, aşağıdakileri içeren, sindirim sistemi ile ilgisi olmayan belirti ve semptomları vardır:

  • Anemi (genellikle demir eksikliğinden)
  • Kemik yoğunluğu kaybı (osteoporoz) veya kemiğin yumuşaması (osteomalazi)
  • Kaşıntılı, kabarcıklı cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis)
  • Ağız ülserleri
  • Baş ağrısı ve yorgunluk
  • Ayaklarda ve ellerde uyuşma ve karıncalanma,
  • Dengede sorunları ve bilişsel bozukluk dahil olmak üzere sinir sistemi problemleri

Risk Faktörleri

Ailesinde  çölyak hastalığı olan kişilerde daha yaygın olma eğilimindedir:

  • Çölyak hastalığı veya dermatit herpetiformisli bir aile
  • Tip 1 diyabet Down sendromu veya Turner sendromu
  • Otoimmn tiroid hastalığı
  • Mikroskobik kolit (lenfositik veya kollajen kolit)
  • Addison hastalığı

Çölyak Hastalığının Tedavisi Nedir?

Çölyak hastalığınız varsa gluten yemeyi bırakmalısınız. Gluten yemek, ince bağırsaklarınıza daha fazla zarar verecektir. Gluten ortadan kaldırmak bu hastalığın tek tedavisidir. Hayatının geri kalanında gluten yememelisin. Çoğu durumda, diyetinizden gluten alınması belirtileri ortadan kaldıracaktır.  Bu durumda bağırsaklarınızdaki hasarlanma da geriye dönecektir. Ayrıca, yeni oluşabilecek hasarlar da engellenecektir. Diyetinizden gluteni çıkarmak zor olabilir. Bunun nedeni glutenin birçok yiyecekte bulunmasıdır. Çeşnilerde, salata soslarında ve diğer beklenmedik yerlerde gluten bulunabilir. Bu nedenle, doktorunuz sizi çölyak hastalığı konusunda uzmanlaşmış bir diyetisyene yönlendirebilir.

Gluten içeren yiyecekleri yemeyi bıraktıktan sonra, şikayetleriniz birkaç gün içinde ortadan kalkacaktır. İnce bağırsaklarınız 3 ila 6 ay içerisinde tamamen iyileşecektir. Parmaksı çıkıntılar düzelecek ve emilime devam edecektirler. Eğer ileri bir yaştaysanız, vücudunuzun iyileşmesi 2 yılı bulacaktır.